خط شکم یا همان عضله راست شکمی، یکی از عضلاتی است که بسیاری از بانوان به دنبال تقویت و نمایان کردن آن هستند. داشتن خط شکم نه تنها به زیبایی ظاهری کمک میکند، بلکه نشاندهنده قدرت و تناسب اندام نیز هست. در این مقاله، به بررسی جامع خط شکم در بدنسازی بانوان، عوامل موثر بر آن و راهکارهای تقویت آن میپردازیم.
خط شکم چیست؟
عضله راست شکمی، عضلهای طویل و مسطح است که از استخوان جناغ تا استخوان عانه کشیده شده است. این عضله به دو بخش چپ و راست تقسیم میشود که توسط یک نوار همبند به هم متصل شدهاند. با تقویت این عضله، خطوطی عمودی در ناحیه شکم ایجاد میشود که به آن خط شکم میگویند.
شناخت آناتومی عضلات شکم برای ایجاد خط وسط شکم دخترانه
عضلات شکم به چند گروه اصلی تقسیم میشوند که هر کدام وظایف خاصی دارند:
-
عضله راست شکم (Rectus Abdominis): این عضله به طور عمده مسئول ایجاد انقباضات و خم شدن کمر است و خط شکم را در وسط بدن تشکیل میدهد.
-
عضلات مایل خارجی (External Obliques): این عضلات به چرخش بدن و خم شدن جانبی کمک میکنند و در دو طرف شکم قرار دارند.
-
عضلات مایل داخلی (Internal Obliques): این عضلات مشابه مایل خارجی عمل میکنند اما در لایهای عمیقتر قرار دارند.
-
عضله عرضی شکم (Transversus Abdominis): این عضله عمیقترین عضله شکم است و نقش مهمی در پشتیبانی از ستون فقرات و فشردهسازی اندامها دارد.
تقویت این عضلات از اهمیت زیادی برای داشتن شکم صاف و سالم برخوردار است.
عوامل مؤثر بر ایجاد خط شکم در بدنسازی
ایجاد خط شکم، هدف بسیاری از بانوان در بدنسازی است که نشاندهنده قدرت و تناسب اندام میباشد. برای دستیابی به این هدف، ترکیبی از تمرینات، تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم ضروری است.
1. تمرینات شکمی هدفمند
تمرینات متمرکز مانند کرانچ، پلانک، و حرکات چرخشی به تقویت و تفکیک عضلات شکم کمک میکنند. استفاده از تنوع در حرکات برای درگیر کردن تمام بخشهای عضلات شکم (بالا، پایین، و مایل) اهمیت دارد.
2. چربیسوزی کل بدن
برای نمایان شدن عضلات شکم، کاهش درصد چربی بدن ضروری است. تمرینات هوازی (دویدن، دوچرخهسواری) و قدرتی باعث تسریع چربیسوزی میشوند.
3. تغذیه سالم
رژیم غذایی متعادل، شامل پروتئین بالا، کربوهیدراتهای پیچیده، چربیهای مفید، و مصرف میوهها و سبزیجات، نقش کلیدی در کاهش چربی شکمی دارد. حذف غذاهای فرآوریشده و قند اضافی ضروری است.
4. هیدراتاسیون کافی
نوشیدن آب به بهبود متابولیسم و کاهش نفخ کمک میکند.
5. استراحت و خواب کافی
خواب کافی به تنظیم هورمونهای مرتبط با چربیسوزی و کاهش استرس کمک میکند.
6. تمرینات ترکیبی و قدرتی
حرکاتی مانند ددلیفت و اسکوات، علاوه بر چربیسوزی، عضلات شکم را درگیر کرده و به تقویت این ناحیه کمک میکنند.
7. استمرار و صبر
ایجاد خط شکم زمانبر است و نیازمند پشتکار و تعهد به تمرینات و رژیم غذایی است.
نتیجهگیری
برای ایجاد خط شکم، باید به ترکیبی از عوامل تمرینی، تغذیهای، و سبک زندگی توجه کرد. هدفگذاری مناسب و پایبندی به یک برنامه منظم، شما را به این هدف نزدیکتر میکند.
تمرینات مؤثر برای تقویت خط شکم در بدنسازی بانوان
تقویت عضلات شکم و ایجاد خط شکم جذاب یکی از اهداف بسیاری از بانوان در بدنسازی است. برای دستیابی به این هدف، تمرینات متنوع و هدفمند باید انجام شوند تا عضلات شکم تقویت شوند و چربی بدن کاهش یابد. در این مقاله، بهترین تمرینات شکم برای بانوان را بررسی خواهیم کرد. این تمرینات علاوه بر تقویت عضلات شکم، به کاهش چربی بدن و بهبود استحکام مرکزی بدن کمک میکنند.
1. کرانچ (Crunches)
نحوه اجرا:
روی زمین به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید، پاها را روی زمین قرار دهید.
دستها را پشت سر قرار داده یا روی سینه بگذارید.
با استفاده از عضلات شکم، شانهها را از زمین بلند کنید، تا زمانی که بالاتنهتان از زمین جدا شود. سپس به آرامی به موقعیت اولیه بازگردید.
عضلات درگیر:
عضلات راست شکم (Rectus Abdominis).
تایم هر ست:
3 ست از 15-20 تکرار.
نکات مهم:
به یاد داشته باشید که حرکت باید از طریق شکم انجام شود و نه گردن. از کشیدن گردن خود اجتناب کنید.
2. پلانک (Plank)
نحوه اجرا:
به حالت دوزانو روی زمین قرار بگیرید و سپس پاها را به طور کامل صاف کنید تا بدن در یک خط صاف قرار بگیرد.
آرنجها باید زیر شانهها قرار گرفته و بدن را به طور مستقیم از سر تا پاشنهها نگه دارید.
عضلات درگیر:
عضلات شکم (به ویژه عضلات مایل و عمقی شکم)، عضلات کمر، و عضلات شانه.
تایم هر ست:
3 ست از 30-60 ثانیه.
نکات مهم:
برای حداکثر تأثیر، بدن باید در یک خط مستقیم و بدون افتادگی کمر یا بالا رفتن آن باشد.
3. چرخش روسی (Russian Twists)
نحوه اجرا:
روی زمین بنشینید، پاها را کمی خم کرده و پاشنهها را از زمین جدا کنید.
از طریق عضلات شکم، بدن خود را به طرفین بچرخانید، به طوری که بازوها به صورت موازی با زمین حرکت کنند.
میتوانید از یک توپ طبی، دمبل یا کتل بل برای افزایش شدت تمرین استفاده کنید.
عضلات درگیر:
عضلات مایل شکم، عضلات مرکزی.
تایم هر ست:
3 ست از 20-30 تکرار (برای هر طرف).
نکات مهم:
حرکت باید به طور کامل از طریق عضلات شکم انجام شود، از چرخاندن شانهها اجتناب کنید.
4. کرانچ دوچرخهای (Bicycle Crunches)
نحوه اجرا:
روی زمین دراز بکشید، زانوها را خم کرده و کف پاها را روی زمین قرار دهید.
دستها را پشت سر قرار داده و بالاتنه را به سمت زانوها بلند کنید.
در همان زمان، یک زانو را به سمت سینه بکشید و پای مخالف را صاف کنید، سپس سریعاً جهت پای خود را تغییر دهید تا حالت دوچرخهسواری را شبیهسازی کنید.
عضلات درگیر:
عضلات راست شکم، مایل شکم.
تایم هر ست:
3 ست از 15-20 تکرار برای هر طرف.
نکات مهم:
حرکت باید به آرامی و کنترلشده انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
5. لگ ریز (Leg Raises)
نحوه اجرا:
روی زمین دراز بکشید، دستها را زیر باسن قرار دهید تا از کمرتان حمایت کنند.
پاها را صاف نگه دارید و آنها را تا زاویه 90 درجه از زمین بلند کنید، سپس به آرامی آنها را به پایین بیاورید.
عضلات درگیر:
عضلات پایین شکم (عضلات شکم تحتانی).
تایم هر ست:
3 ست از 12-15 تکرار.
نکات مهم:
از حرکات سریع یا کششی اجتناب کنید تا فشار به عضلات شکم وارد شود.
6. پلانک جانبی (Side Plank)
نحوه اجرا:
به حالت دمر روی زمین دراز بکشید و یکی از آرنجها را روی زمین قرار دهید.
بدن را به طور مستقیم در یک خط صاف نگه دارید.
در این حالت، میتوانید دستهای خود را در کنار بدن یا بالای سر قرار دهید.
عضلات درگیر:
عضلات مایل شکم، عضلات شکم عمقی.
تایم هر ست:
3 ست از 20-30 ثانیه برای هر طرف.
نکات مهم:
بدن باید به طور کامل صاف و بدون افتادگی در کمر نگه داشته شود.
7. کشش شکم با توپ طبی (Stability Ball Rollouts)
نحوه اجرا:
روی زانوها قرار بگیرید و دستان خود را روی یک توپ طبی قرار دهید.
توپ را به جلو بغلتانید تا بدن شما کشیده شود و سپس به حالت اولیه بازگردید.
عضلات درگیر:
عضلات شکم، عضلات مرکزی.
تایم هر ست:
3 ست از 10-12 تکرار.
نکات مهم:
حرکت باید با تمرکز روی عضلات شکم انجام شود و از حرکت سریع یا پرشی خودداری کنید.
8. پلانک با حرکت پا (Plank Leg Raises)
نحوه اجرا:
به حالت پلانک قرار بگیرید.
یکی از پاها را به آرامی از زمین بلند کرده و در حین ثابت نگه داشتن بدن، به پایین بیاورید.
این حرکت را برای هر دو پا انجام دهید.
عضلات درگیر:
عضلات شکم، عضلات پایین شکم.
تایم هر ست:
3 ست از 10-15 تکرار برای هر پا.
نکات مهم:
حتماً شکم را در طول حرکت سفت نگه دارید تا حرکت بهدرستی انجام شود.
نتیجهگیری
تقویت عضلات شکم و ایجاد خط شکم زیبا نیازمند تمرینات هدفمند و متنوع است. استفاده از ترکیب تمرینات برای تقویت تمام قسمتهای شکم، کاهش چربی بدن از طریق تمرینات هوازی و تغذیه مناسب، به شما کمک میکند که به هدف خود برسید. توجه به تکنیک صحیح و اجرای دقیق هر حرکت از اهمیت ویژهای برخوردار است تا از آسیبدیدگی جلوگیری شود و بهترین نتیجه حاصل گردد.
نکات مهم برای ایجاد خط وسط شکم دخترانه در بدنسازی
ایجاد خط وسط شکم یکی از اهداف محبوب در بدنسازی است که به تقویت عضلات مرکزی بدن و کاهش چربیهای اضافی کمک میکند. برای دستیابی به این هدف، باید به ترکیب صحیح تمرینات هدفمند و تغذیه مناسب توجه شود. در این مقاله به نکات کلیدی برای ایجاد خط وسط شکم پرداختهایم:
1. تمرکز بر عضلات شکم مرکزی (Rectus Abdominis)
عضلات راست شکم که به عنوان عضلات اصلی در ایجاد خط شکم شناخته میشوند، باید بهطور خاص تمرین شوند. تمریناتی مانند کرانچ، کرانچ دوچرخهای و پلانک برای این منظور بسیار مؤثرند. این تمرینات به تقویت و استحکام این عضلات کمک میکنند.
2. کاهش درصد چربی بدن
برای ایجاد خط شکم واضح، کاهش چربی بدن ضروری است. حتی اگر عضلات شکم تقویت شوند، چربی اضافی که بر روی آنها قرار دارد، مانع از نمایان شدن خط شکم میشود. برای کاهش چربی بدن باید برنامهای متعادل شامل تمرینات هوازی، تغذیه مناسب، و کاهش کالری مصرفی داشت.
3. تغذیه سالم و متعادل
مصرف غذاهای کمچرب و غنی از پروتئین، سبزیجات و میوهها به کاهش چربی بدن کمک میکند. رژیم غذایی مناسب باید شامل منابع پروتئینی (مثل مرغ، ماهی، و تخممرغ) و چربیهای سالم (مثل آووکادو و مغزها) باشد. همچنین مصرف کربوهیدراتهای پیچیده مانند غلات کامل و سبزیجات بسیار مهم است.
4. تمرینات هوازی
تمرینات هوازی مانند دویدن، دوچرخهسواری، و شنا برای کاهش چربی کلی بدن و تسریع فرآیند چربیسوزی ضروری هستند. این تمرینات بهویژه در کنار تمرینات شکم میتوانند به شما کمک کنند تا در نهایت خط وسط شکم خود را نمایان کنید.
5. تمرینات ترکیبی
تمرینات ترکیبی مانند اسکوات، ددلیفت و پرس سینه که عضلات شکم را بهطور غیرمستقیم درگیر میکنند، برای تقویت عضلات مرکزی بدن مفید هستند. این تمرینات علاوه بر تقویت شکم، سایر عضلات بزرگ بدن را نیز فعال میکنند.
6. استراحت و بازیابی
بهمنظور تقویت عضلات شکم، بدن به زمان استراحت کافی نیاز دارد. انجام تمرینات شدید بدون زمان کافی برای بازیابی میتواند باعث آسیب و کاهش کارایی شود. به همین دلیل استراحت بین تمرینات و خواب کافی بسیار اهمیت دارد.
7. پیگیری مداوم و صبر
ایجاد خط شکم به زمان و پیگیری مداوم نیاز دارد. این فرآیند نمیتواند در مدت زمان کوتاه به نتیجه برسد، اما با تمرینات مداوم و تغذیه مناسب، تغییرات قابلتوجهی در بدن شما مشاهده خواهد شد.
نتیجهگیری
ترکیب تمرینات هدفمند شکم، تغذیه مناسب، و تمرینات هوازی بهترین روش برای ایجاد خط وسط شکم است. علاوه بر این، توجه به استراحت و بازیابی نیز از عوامل کلیدی در دستیابی به این هدف است.
افسانههای رایج درباره خط وسط شکم
-
تمرینات موضعی چربی سوزی: هیچ تمرینی نمیتواند چربی را تنها از یک ناحیه خاص بدن بسوزاند.
-
تجهیزات لاغری موضعی: استفاده از دستگاههای لاغری موضعی تاثیری در کاهش چربیهای شکمی ندارد.
-
رژیمهای غذایی سریع: رژیمهای غذایی سریع و کم کالری ممکن است در کوتاه مدت موثر باشند، اما در دراز مدت باعث کاهش متابولیسم و افزایش وزن میشوند.
برنامه تمرینی جامع برای تقویت عضلات شکم
داشتن عضلات شکمی قوی و خوشفرم، یکی از اهداف بسیاری از افراد در زمینه تناسباندام است. عضلات شکمی نه تنها به زیبایی ظاهری کمک میکنند، بلکه نقش مهمی در حفظ تعادل بدن، تقویت ستون فقرات و بهبود عملکرد در فعالیتهای روزمره دارند. در این مقاله، به بررسی برنامه تمرینی جامع برای تقویت عضلات شکم میپردازیم.
چرا تقویت عضلات شکم مهم است؟
-
حفظ تعادل بدن: عضلات شکمی به عنوان هسته مرکزی بدن عمل میکنند و در حفظ تعادل و پایداری بدن نقش مهمی دارند.
-
تقویت ستون فقرات: عضلات شکمی قوی از ستون فقرات محافظت کرده و از بروز دردهای کمر جلوگیری میکنند.
-
بهبود عملکرد ورزشی: عضلات شکمی قوی به بهبود عملکرد در بسیاری از ورزشها، از جمله دویدن، پریدن و بلند کردن وزنه کمک میکند.
-
زیبایی ظاهری: داشتن عضلات شکمی قوی و خوشفرم به بهبود اعتماد به نفس و زیبایی ظاهری کمک میکند.
اصول برنامه تمرینی برای عضلات شکم
-
تنوع تمرینات: برای تقویت تمام عضلات شکمی، تنوع تمرینات بسیار مهم است. تمریناتی که عضلات بالایی، پایینی و کناری شکم را درگیر میکنند، در برنامه تمرینی گنجانده شود.
-
تکرار و ست: تعداد تکرار و ستها بسته به سطح آمادگی جسمانی فرد متفاوت است. اما به طور کلی، انجام ۳-۴ ست از هر تمرین با ۱۰-۱۲ تکرار مناسب است.
-
استراحت کافی: بین ستها، استراحت کوتاهی (حدود ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه) داشته باشید تا عضلات فرصت ریکاوری پیدا کنند.
-
تغذیه مناسب: تغذیه سالم و متعادل به همراه تمرینات، به شما کمک میکند تا به نتیجه دلخواه خود برسید.
-
صبر و پشتکار: ایجاد عضلات شکمی قوی، زمانبر است و نیاز به صبر و پشتکار دارد.
برنامه تمرینی پیشنهادی
گرم کردن (۵ دقیقه):
حرکات کششی دینامیک برای عضلات اصلی بدن
چرخش لگن و تنه
بالا و پایین بردن زانوها
تمرینات اصلی:
کرانچ: ۳ ست × ۱۵ تکرار
پلانک: ۳ ست × ۳۰ ثانیه
لگ ریز: ۳ ست × ۲۰ تکرار
روسیان توئیست: ۳ ست × ۲۰ تکرار
ساید پلانک: هر طرف ۳ ست × ۳۰ ثانیه
بایکسیکل کرانچ: ۳ ست × ۲۰ تکرار
واکع: ۳ ست تا جایی که میتوانید
سرد کردن (۵ دقیقه):
حرکات کششی استاتیک برای عضلات شکم و کمر
نکات مهم:
-
تنفس صحیح: در حین انجام تمرینات، به تنفس خود توجه کنید.
-
فرم صحیح بدن: اجرای صحیح تمرینات بسیار مهم است تا از آسیب دیدگی جلوگیری شود.
-
تغییر برنامه تمرینی: هر چند وقت یکبار برنامه تمرینی خود را تغییر دهید تا بدن شما به چالش کشیده شود.
-
مشاوره با مربی: برای طراحی یک برنامه تمرینی شخصی و تخصصی، با یک مربی بدنسازی مشورت کنید.
حرکات مؤثر برای تقویت عضلات زیر شکم در بدنسازی بانوان
عضلات زیر شکم (Lower Abs) یکی از قسمتهای چالشبرانگیز بدن برای تمرین هستند. برای تقویت این عضلات، تمرینات خاص و متنوعی وجود دارد که به کاهش چربی و تقویت عضلات این ناحیه کمک میکند. در ادامه، به معرفی حرکات مؤثر برای این بخش از بدن پرداخته میشود.
1. لیفت پا (Leg Raises)
نحوه اجرا: دراز کشیده، دستها را در کنار بدن قرار دهید و پاها را بهطور مستقیم بالا بیاورید. سپس بهآرامی پاها را به زمین پایین بیاورید.
عضلات درگیر: عضلات پایین شکم.
تایم: 3 ست 15-20 تکرار.
2. کرانچ معکوس (Reverse Crunches)
نحوه اجرا: به پشت بخوابید، زانوها را خم کرده و پاها را از زمین بلند کنید. سپس زانوها را به سمت سینه کشیده و بهآرامی پایین بیاورید.
عضلات درگیر: عضلات راست شکم و عضلات پایین شکم.
تایم: 3 ست 12-15 تکرار.
3. پلانک با حرکت پا (Plank with Leg Raise)
نحوه اجرا: در وضعیت پلانک قرار بگیرید، سپس یکی از پاها را بهطور مستقیم بالا بیاورید و آن را بهآرامی پایین بیاورید.
عضلات درگیر: عضلات مرکزی، عضلات پایین شکم، عضلات ران.
تایم: 3 ست 30 ثانیه برای هر پا.
4. توقف دوچرخهای (Bicycle Crunches)
نحوه اجرا: به پشت بخوابید، پاها را از زمین بلند کنید و بهطور همزمان به سمت سینه بچرخانید. سپس یکی از آرنجها را به سمت زانو برسانید و با پای مخالف همین حرکت را انجام دهید.
عضلات درگیر: عضلات مایل شکم، عضلات پایین شکم.
تایم: 3 ست 15-20 تکرار برای هر طرف.
5. سوییچ پا (Scissor Kicks)
نحوه اجرا: به پشت بخوابید، دستها را در زیر سر قرار دهید و پاها را از زمین بلند کنید. سپس پاها را بهطور متناوب بالا و پایین ببرید.
عضلات درگیر: عضلات پایین شکم و عضلات ران.
تایم: 3 ست 20-25 تکرار.
6. درجا دویدن در حالت نشسته (Seated Leg Raises)
نحوه اجرا: روی یک سطح صاف بنشینید، پاها را از زمین بلند کرده و زانوها را بهطور متناوب بالا و پایین بیاورید.
عضلات درگیر: عضلات پایین شکم.
تایم: 3 ست 15-20 تکرار.
نکات مهم برای تمرینات زیر شکم
-
کنترل حرکت: برای تأثیرگذاری بیشتر، حرکات را بهطور کنترلشده و آهسته انجام دهید.
-
تنفس: هنگام اجرای تمرینات شکم، به نفسکشی صحیح توجه داشته باشید و در هنگام انقباض عضلات نفس خود را بیرون دهید.
-
تنوع: برای تقویت بهتر عضلات شکم، از ترکیب تمرینات مختلف استفاده کنید.
-
تغذیه: تمرینات شکم تنها بخش کوچکی از فرآیند تقویت این ناحیه است. رژیم غذایی مناسب و کاهش چربی بدن برای نمایان شدن عضلات شکم ضروری است.
تمرینات فوق با تقویت عضلات زیر شکم به کاهش چربی این ناحیه کمک کرده و باعث تقویت ثبات بدن و بهبود وضعیت بدن میشوند.
نکات گرم کردن قبل از تمرینات زیر شکم
گرم کردن قبل از تمرینات زیر شکم برای آمادهسازی بدن و کاهش خطر آسیبدیدگی ضروری است. این کار به افزایش جریان خون به عضلات کمک میکند و بدن را برای حرکات شدیدتر آماده میسازد. در ادامه، برخی نکات مهم برای گرم کردن قبل از تمرینات زیر شکم آورده شده است:
-
حرکات کششی دینامیک: پیش از شروع تمرینات شکم، از کششهای دینامیک مانند چرخشهای ران یا پیچشهای کمر استفاده کنید تا انعطافپذیری بدن افزایش یابد.
-
فعالیتهای هوازی سبک: 5 تا 10 دقیقه فعالیتهای هوازی مانند دویدن یا دوچرخه ثابت به گردش خون کمک میکند و عضلات شکم را آماده میسازد.
-
فعالیتهای هدفمند: انجام حرکات سادهای مانند پل زدن یا کرانچهای ملایم برای آمادهسازی عضلات شکم و کمر از آسیب جلوگیری میکند.
گرم کردن نهتنها به بهبود عملکرد کمک میکند، بلکه باعث میشود بدن بهطور بهینهتری حرکات شکمی را انجام دهد.
تاثیر مکملها بر خط وسط شکم در بدنسازی
مکملها میتوانند تأثیر زیادی بر روند کاهش چربی و تقویت عضلات شکم، به ویژه خط وسط شکم، داشته باشند. با این حال، هیچ مکملی بهتنهایی قادر به ایجاد خط وسط شکم نیست. ترکیب مکملهای مختلف با یک رژیم غذایی متعادل و تمرینات منظم ضروری است. برخی از مکملها که میتوانند به این هدف کمک کنند عبارتند از:
پروتئین: کمک به ترمیم و رشد عضلات شکم بعد از تمرینات فشرده.
چربیسوزها: کاهش درصد چربی بدن و تقویت روند کاهش چربیهای ذخیره شده در نواحی مختلف بدن، از جمله شکم.
کراتین: افزایش قدرت عضلات و بهبود عملکرد در تمرینات مقاومتی برای ساخت عضلات قویتر.
BCAA: کمک به حفظ و ساخت عضلات بدون افزایش چربی بدن.
در نهایت، مکملها باید بخشی از یک برنامه تمرینی و رژیم غذایی سالم باشند و به تنهایی نمیتوانند نتایج چشمگیری را بدون تلاشهای فیزیکی و تغذیه مناسب ایجاد کنند.
تاثیرات خواب بر ایجاد خط وسط شکم در بدنسازی
خواب کافی و باکیفیت نقش بسیار مهمی در ایجاد و تقویت خط وسط شکم دارد. خواب به ترمیم و رشد عضلات کمک کرده و فرآیند کاهش چربی بدن را تسریع میکند. در طول خواب، بدن هورمونهای مهمی مانند هورمون رشد و تستوسترون را ترشح میکند که به ساخت عضلات و سوزاندن چربیهای شکم کمک میکند. همچنین خواب ناکافی میتواند منجر به افزایش سطح کورتیزول (هورمون استرس) شود که باعث ذخیره چربی به ویژه در نواحی شکم میشود. بنابراین، خواب مناسب به همراه رژیم غذایی و تمرینات منظم برای ایجاد خط وسط شکم ضروری است.